کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی نیز همان‌روز به ادامه بررسی‌های کارشناسی خود درباره مواد و محتوای طرح پرداخت و کلیات آن در کمیسیون تصویب و نهایی شد. در ادامه، دیروز نمایندگان مردم به بررسی و رأی‌گیری درباره کلیات طرح پرداختند که  با 251 رأی موافق این طرح به تصویب مجلس رسید.

واکنش سخنگوی دولت به طرح

این در حالی است که علی ربیعی، سخنگوی دولت در نشست خبری دیروز خود در موضع‌گیری نسبت به این طرح اظهار کرد از نظر دولت موضوع از اختیارات شورای‌عالی امنیت ملی است و مسئولیت برجام و تصمیم‌هایی که در حوزه مسائل کلان ملی و مصالح عمومی است، مطابق اصل ۱۷۶ فراقوه‌ای است و هیچ دستگاهی از جمله مجلس نمی‌تواند به‌تنهایی به آن ورود کند.

همین واکنش دولت به طرح موجب شد تا نمایندگان نیز در حین بررسی طرح نسبت به این موضع‌گیری ربیعی انتقاد و این را مطرح کنند که اظهارات سخنگوی دولت درباره مصوبات مجلس خلاف اصل تفکیک قواست، ضمن اینکه این نوع اظهارنظرهای دولت به نوعی مجلس را زیر سؤال می‌برد.

رئیس‌جمهور مسئول اجرای صحیح و کامل این قانون شد

با وجود این مباحث، فضای کلی مجلس نسبت به طرح مثبت بود و طرح به تأیید اکثریت قاطع نمایندگان رسید. براساس ماده 6 این‌طرح، قرار شد دولت جمهوری اسلامی ایران، در صورت اجرانشدن کامل تعهدات کشورهای متعهد از جمله کشورهای 1+4 (آلمان، فرانسه، انگلیس، چین و روسیه) در قبال ایران و عادی‌نشدن روابط کامل بانکی و عدم رفع کامل موانع صادرات و فروش کامل نفت و فراورده‌های نفتی ایران و برگشت کامل و سریع ارز منابع حاصل از فروش، یک ماه پس از تصویب این قانون در مجلس شورای اسلامی نظارت‌های فراتر از پارلمان از جمله اجرای داوطلبانه سند (پروتکل) الحاقی را متوقف کند.

همچنین به موجب بخشی از طرح، رئیس‌جمهور و مقامات و مدیران مربوط و دستگاه‌های اجرایی مربوط، مسئول اجرای صحیح و کامل قانون شدند.

بدین ترتیب، با تصویب و اجرایی شدن طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها، فرایند تکمیل و توسعه برنامه‌های پیشین هسته‌ای کشورمان که به موجب برجام و تعهدات پذیرفته شده آن، تعلیق یا متوقف مانده بود، آغاز خواهد شد.

اهرم قدرتمند دولت برای تعیین معادلات آینده

در این‌باره، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بر این باور است که ایران در قالب برجام، تعهداتی را پذیرفت و به آن عمل کرد در حالی که طرف آمریکایی و اروپایی به تعهدات خودشان عمل نکردند. جلیل رحیمی جهان‌آبادی افزود: در واقع حرف مصوبه دیروز مجلس این بود که وقتی غربی‌ها به تعهدات خودشان عمل نمی‌کنند، دلیلی ندارد ما هم یک‌طرفه به تعهدات خودمان عمل کنیم و به محدودسازی فعالیت‌های هسته‌ای خودمان بپردازیم. در واقع طرح هم فرایند احیای فعالیت‌های صنعتی را کلید می‌زند و هم مهلت یک تا دو ماهه را به طرف‌های غربی و دولت می‌دهد تا برای برداشته شدن موانع فروش و صادرات نفت ایران اقدام کنند. اگر موانع تجارت نفتی کشور برداشته شود، ایران همچنان به تعهدات داوطلبانه‌ای که در قالب پروتکل الحاقی داده، پایبند خواهد بود، اما اگر تا مدت یک ماه هیچ تغییری روی ندهد، دلیلی ندارد ایران پروتکل را اجرایی کند یا به تعهدات خود درباره محدودسازی فعالیت‌هایش ادامه دهد.

وی در گفت‎‌وگو با قدس ادامه داد: ایران همکاری لازم را با آژانس انرژی اتمی در طول این سال‌ها انجام داده و به تمام تعهدات خودش عمل کرده است. بااین‌حال اگر قرار باشد ما حقوق هسته‌ای خودمان را محدود کنیم و جلو پیشرفت‌های کشور را بگیریم، اما طرف غربی هیچ اقدامی انجام ندهد و آژانس نیز تنها به محدودسازی ما بپردازد، این نوع ارتباطات و نحوه تعامل عادلانه نیست. وقتی دانشمندان هسته‌ای کشور ترور و حقوق هسته‌ای ما محدود می‌شود، اما کماکان تحریم‌ها و تنگناهای اقتصادی ادامه دارد، چنین وضعیتی به هیچ وجه منصفانه نیست و بعید می‌دانم کسی در ایران این روند را قبول کند.

نماینده مردم تربت جام در مجلس خاطرنشان کرد: گرچه من خودم به لحاظ گرایش سیاسی اصلاح‌طلب و حامی دولت هستم، با این‌حال معتقدم دولت کارهایی که باید انجام می‌داد را انجام داده و  اکنون وقت آن است که نظر مجلس و اکثریت نمایندگان شنیده شود. به هر حال نمایندگان مجلس نیز همانند دولت، منتخب مردم هستند و نظر خودشان را طبق قانون اعمال می‌کنند. این موضوع که دولت در اجرای طرح مشکل دارد یا نمی‌تواند آن را اجرا کند، باید در همان مذاکراتی که در کمیسیون امنیت ملی جریان داشت و اعضای دولت و وزارت خارجه حضور داشتند، مطرح می‌شد. همچنین بخش عمده‌ای از محتوای طرح نیز مورد توافق دولت است.

وی تصریح کرد: ما در ساختار قانون اساسی، تصمیمات و اختیاراتی را که در مجلس باید پیگیری می‌شد، انجام دادیم با این‌حال اگر دولت نسبت به اجرای برخی مواد مشکل دارد یا توانایی اجرا ندارد، باید به دنبال یافتن راه حل آن باشد و نمی‌تواند از اجرای قانون سرباز بزند. اگر دولت به این اتفاقات منصفانه نگاه کند، با توجه به روی کار آمدن بایدن و زیاده‌خواهی غربی‌ها و اقدام‌هایی که اسرائیل انجام داده است، اجرایی‌شدن طرح کمک می‌کند تا از آن به عنوان اهرم قدرت خود استفاده کند و دستش در مذاکرات احتمالی بازتر باشد. این‌طرح به نظرم نه تنها برای دولت مانع ایجاد نمی کند، بلکه به آن کمک می‌کند تا در مذاکرات و تعیین معادلات آینده یک پشتوانه قوی داشته باشد.

رحیمی همچنین بیان کرد: ما با گنجاندن مهلت یک‌ماهه در طرح برای اجرای تعهدات توسط غربی‌ها، در واقع درصددیم آن‌ها در سیاست‌ها و اقدام‌های خودشان تجدیدنظر و حقوق ما را اجرایی کنند؛ زیرا هدف ما ایجاد تنش نیست و بیشتر به دنبال برداشتن تنگناهای تحریم و محدودیت‌های فروش و صادرات نفت هستیم. اما اگر غربی‌ها در مدت یک‌ماهه به تعهدات خود عمل نکنند، نباید انتظار داشته باشند ایران یک‌طرفه به تعهدات خود عمل کند. هیچ  جناح و طیفی در داخل حاضر به اجرای این ننگ نیست و ما برای احقاق حقوق مردم اجماع داریم.

اجرای طرح مقدمه‌ای برای دفاع از حقوق هسته‌ای کشور

رئیس فراکسیون حقوق بشر مجلس نیز در گفت‌وگو با قدس اظهار کرد: هرجا که ما به بیگانگان اعتماد کردیم، کشور از ناحیه آن آسیب‌های جدی دید. یکی از موارد همین بحث هسته‌ای است که در برجام تمامی دستاوردها و مسیر توسعه‌ای آن متوقف شد. بنابراین  نمایندگان دیروز در جلسه مجلس و در پی ماجرای ترور شهید دکتر فخری‌زاده به عنوان یکی از برجسته‌ترین دانشمندان کشور، طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها را به تصویب رساندند که رویکرد آن دفاع از حقوق حقه مردم ایران در صنعت هسته‌ای است.

محمد سرگزی ادامه داد: در حالی که بسیاری از کشورهای دنیا به خصوص غربی‌ها در حال استفاده از صنعت هسته‌ای در زمینه‌های مختلف هستند و کشوری مانند فرانسه حدود 80 درصد برق مصرفی خود را از طریق هسته‌ای تأمین می‌کند، اما به دلیل خوی استکباری و دشمنی‌های آنان نسبت به کشورمان، شاهدیم که از بهره‌برداری از توان هسته‌ای خودمان ممانعت می‌کنند. به همین دلیل اجرایی شدن این طرح می‌تواند آن‌ها را از زیاده‌خواهی‌ها منصرف کند.

وی افزود: گرچه براساس توافق برجام قرار بود اروپا و آمریکایی‌ها برخی تعهدات را عملیاتی و اجرایی کنند، اما متأسفانه نه تنها آن تعهدات را عملیاتی نکردند، بلکه موانع متعددی را هم در سر راه ملت ایران برای تحت فشار گذاشتن آنان به کار بردند. با خروج آمریکا از برجام درحالی که قرار بود تعهدات کشورهای اروپایی و دیگر طرف‌های برجامی عملیاتی شود، عملاً  تشدید تحریم‌ها را پیش گرفتند؛ بنابراین این طرح به جهت دفاع از حقوق کشور و رشد صنعت هسته‌ای آن، تصویب شده تا مقدمه‌ای باشد برای پیشرفت و رفع تنگناهای کشور.